ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԴՊՐՈՑԻ ՈՒՍՈՒՑԻՉԸ ԿԱՄ ՄԻՈՒԹԵԱՆ ԴԱՍՏԻԱՐԱԿԸ
Հայ դպրոցը այն վայրն է, ուր կը կրթուին ու կը դաստիարակուին հայ ազգի զաւակները: Հայ դպրոցի ու միութեան առաքելութիւնն է իրականացնել հայեցի կրթութիւն եւ դաստիարակութիւն, աճող սերունդին մէջ վառ պահելով ազգային ինքնագիտակցութեան ոգին:
Ազգային դպրոցի խնդիրներէն է աճող սերունդին փոխանցել՝ ազգային եւ համամարդկային պատմական արժէքներ, անոնց մէջ սերմանելով բարոյական վեհ գաղափարներ: Բնականաբար այս գործը իրականացնողը դպրոցին մէջ ուսուցիչն է, իսկ միութեան մէջ դաստիարակը, որուն աշխատանքային ընթացքէն կախեալ է ապագայ սերունդի կերտման դժուարին գործը:
Ուսուցիչին աշխատանքը արուեստ է, իսկ ուսուցիչը արուեստագէտ:
ՈՒՍՈՒՑԻՉԻՆ ԻՒՐԱՅԱՏԿՈՒԹԻՒՆՆԵՐԸ
1-Ուսուցիչը պէտք է ըլլայ չափազանց մարդասէր, երեխասէր, ապրի երեխայի հոգերով եւ ապրումներով:
2-Ուսուցիչը պէտք է տիրապետէ հոգեբանական գիտելիքներու, կարողանալու համար տիրապետել երեխաներու հոգեկան աշխարհին, հաղորդակից դառնալով անոնց յոյզերուն ու զգացումներուն:
3-Ուսուցիչը իր աշխատանքին մէջ պէտք է ներդրէ՝ սէր, նուիրում, ապրում:
4-Ուսուցիչը պէտք է ըլլայ ժողովրդավար:
5-Չափազանց կարեւոր է ուսուցիչի անձնական եւ մասնագիտական որակի համադրումը՝ ան պէտք է ունենայ անհատական վեհ յատկութիւններ՝ արդար, բարի, հայրենասէր, ճշդախօս, ներողամիտ, համբերատար, ինքնատիրապետող (ցաւը՝ դուրսը, ծիծաղը՝ ներսը), ունենայ մասնագիտական խոր գիտելիքներ, բարձր վարուեցողութիւն, լայն մտահորիզոն, մտքի թռիչք, ստեղծագործ:
Գերմանացի մտածող Պէլ Հաուֆմանը «Դէպի վեր-ներքեւ տանող աստիճաններով» աշխատութեան մէջ, ուսուցիչ-աշակերտ փոխ յարաբերութեան մասին տուած է հետեւեալ միտքը՝ «Ուսուցիչ-աշակերտ փոխյարաբերութիւնը կը նմանի պարանի վրայէն քալելուն, որուն ժամանակ մէկ անգամ սայթաքիլը կրնայ ճակատագրական ըլլալ»: