Home / Ա / Նիւթեր / Հոգեբանական / ԲՆԱՒՈՐՈՒԹԻՒՆ

ԲՆԱՒՈՐՈՒԹԻՒՆ

Բնաւորութիւնը անձի կայուն յատկութիւններու համակարգն է, որ կը դրսեւորուի թէ միւս մարդկանց եւ թէ սեփական անձի գործունէութեան նկատմամբ իր վերաբերմունքով:

Բնաւորութիւնը սերտօրէն փոխկապակցուած է խառնուածքի եւ ընդունակութիւններու հետ:

Բնաւորութեան գիծերը իրենց արտայայտութիւնները կը ստանան մարդու գործունէութեան բոլոր բնագաւառներուն մէջ: Բնաւորութիւնը կը դրսեւորուի նաեւ մարդուն փոխյարաբերութիւններուն եւ զգացումներուն մէջ:

Բնաւորութեան զարգացումը կապուած է երկու գործօններու հետ.-

1-Ժառանգականութիւն

2-Ընկերային միջավայրի ազդեցութիւն

Բնաւորութեան որոշ գիծեր կը հիմնուին խառնուածքի եւ ջղային համակարգի տիպի վրայ (աշխուժութիւն, հետեւողականութիւն, հաղորդականութիւն), որոշգիծեր ալ կը ձեւաւորուին միջավայրի ներգործութեամբ (ազնուութիւն, կարգապահութիւն, բարխղճութիւն): Բնաւորութեան դրսեւորումները յաճախ ըդօրինակման արդիւնք են երբ մեծահասակներու կամ ընկերական խումբի կարգն ու սովորութիւնները կը վերարտադրուտին կ‏’իւրացուին անձի կողմէ:

Շատ վաղ շրջանին ձեւաւորուելով, բնաւորութիւնը մարդու կեանքի ընթացքին հանդէս կու գայ որպէս շատ թէ քիչ հոգեբանական կառուցուածք: Մարդու բնաւորութեան գիծերը կը կազմեն որոշակի համակարգ, որ ինքնատիպ, իւրայատուկ գոյացում ըլլալով միաժամանակ կ’ունենայ միւս մարդոց բնաւորութեան հետ որոշակի նմանութիւն:

Բնաւորութեան Տեսակները

Հոգեբանութեան մէջ գիտնականներու կողմէ տրուած են բնաւորութեան տարբեր տիպաբանութիւններ: Մեկնելով մարդու սոցիալական զգացմունքներէն, հասարակութեան նկատմամբ վերաբերմունքէն, անձի ուղղուածութենէն, բնաւորութեան գիծերու առանձնայատկութիւններէն ոեւ շեշտուածութենէն:

Ըստ անձի ուղղուածութեան կը տարբերակուին ԷՔՍՏՐԱՎԵՐՆԵՐՆ ՈՒ ԻՆՏՐՈՎԵՐՏՆԵՐ

ԷՔՍՏՐԱՎԵՐՏՆԵՐԸ ուղղուած են դէպի արտաքին աշխարհ: Անոնք աշխոյժ են ու անմիջական, կը սիրեն շարժումը, ճկուն ու շուտ յարմարուող ան: Անոնք չեն սիրեր մեկուսանալ, մշտապէս կարիք ունին խրախուսանքի, կրնան արագ իյնալ ուրիշ ազդեցութեան տակ, հեշտութեամբ կը ներշնչուին:

Էքստրավերտները սովորաբար շատ ընկերներ կ’ունենան եւ կը սիրեն զուարճանալ: Սակայն նաեւ ունակ են անմտածուած արարքներու:

Դատողութիւնները սովորաբար կը հիմնուին միջավայրէն ստացուած տուեալներու, չափանիշներու վրայ:

            Էքստրավերտները կ’արժեւորուին  այն երեւոթները, որոնք աւանդօրէն կը գնահատուին իերնց միջավայրին մէջ: Այս տեսանկիւնէն անոնք կը գնահատեն արուեստը:

Երբեմն Էքստրավերտները մեծ թափով կը սկսին որեւէ գործ, յաջողութեամբ կը կատարեն, սակայն չեն հասցներ աւարտին:

ԻՆՏՐՈՎԵՐՏՆԵՐ

Այն մարդն է, որ ուղղուած է դէպի սեփական ներաշխարհը:

Ինտրովերտները քիչ կը հաղորդակցին այլ մարդկանց հետ, կը սիրեն մենակութիւնը, կը սիրեն ինքնուրոյն դատել, հետեւելով սեփական գաղափարներուն, չափանիշներուն: Չեն սիրեր հաշուի առնել ուրիշներուն կարծիքը, սակայն միաժամանակ միամիտ են, վստահող եւ որոշ չափով անզօր անձնական հարցերուն մէջ:

Ինտրավերտներուն զգացումները խորն են ու կայուն:

Անոնք շատ զուսպ են, հազուադէպ կը բախին միւս մարդոց հետ: Միաժամանակ յամառ են, բաւականին յետադիմական, դժուար փոփոխուող:

Ինտրավերտներու որոշ մասը ընդունակ է կանխազգալ ապագան, շատ անգամ անոնք կտրուած են իրականութենէն եւ կ’ապրին իերնց գաղափարներով, պատկերացումներով:

Անոնք կարգապահ են, հետեւողական, կատարող աւելի լաւ կը կատարեն համբերութիւն  եւ բարձր կեդրոնացում պահանջող աշխատանքները:

Ըստ բնաւորութեան ցայտուն արտայայտութեան կան հետեւեալ տիպերը.-

ՀԻՊԵՐԹԻՄ ՏԻՊ

Այս տիպի մարդիկ մանկութենէն աչքի կ’ինան աղմկոտ ըլլալով, շատախօսութեամբ, կը սիրեն աշխուժօրէն հաղորդակցիլ միւս մարդոց հետ, բաւական ինքնուրոյն են, նախաձեռնող, գործունեայ, լաւատես:

Անոնք սակայն կրնան թեթեւամիտ ըլլալ ու շուտ բռնկուող:

Անոնք չեն դիմանար խստութիւններու: Անկարգապահ են եւ չեն կրնար հանդուրժել մենակութիւնը:

ԴԻՍԹԵՄ ՏԻՊ

Անոնց հաղորդացման շրջանակը սահմանափակ է, սակաւախօս ու առերես են: Նման տիպի մարդիկ շատ ինքնամփոփ են, կը սիրեն մեկուսանալ, հազուադէպ բախում կ’ունենան միւս մարդոց հետ: Անոնք ընկերութեան մէջ հաւատարիմ են, սակայն շատ դանդաղաշարժ եւ անգործունեայ են:

ՑԻԿԼՈՅԻՏ ՏԻՊ

Այս տիպի մարդոց բնորոշ է տրամադրութեան պարբերական փոփոխութիւնները: Գործունեայ շրջաններուն կը նմանին Հիպերթիմ տիպին, իսկ անկումային շրջաններուն՝ Դիսթեմին:

ՊԵԴԱՆՏ ՏԻՊ

 Անվճռական են: Յուսալիօրէն կը գործեն, բայց տատանող ու անորոշ են:

Ունակ չեն ինքնուրոյն որոշում ընդունելու կամ ինքնուրոյն ընտրութիւն կատարելու: Մշտապէս կ’անհանգստանան ապագայի համար, երբեմն ալ տագնապ կ’ապրին:

ԴԵՄՈՆՍՏՐԱՏԻՒ (ՑՈՒՑԱԴՐԱԿԱՆ) ՏԻՊ

Այս տիպի մարդիկ ունին իւրայատուկ մտածողութիւն եւ վարք, անոնք հեշտութեամբ նոր մարդոց եւ նոր միջավայրի հետ կը յարմարուին: Ստեղծագործ են, կը ձգտին առաջնորդի դիրքի մէջ ըլլալ եւ անընդհատ գրաւել մարդոց ուշադրութիւնը: Այսպիսի մարդիկ եսասէր եւ փառասէր են:

Ըստ սոցեալական յատկութիւններու կան ԿՈՆՖՈՐՄԻՍՏԱԿԱՆ (ՅԱՐՄԱՐՈՂ) ԵՒ ՍԱՏՕ-ՄԱԶՈԽԻՍՏԱԿԱՆ տիպեր:

ԿՈՆՖՈՐՄԻՍՏԱԿԱՆ ՏԻՊ

Այս տիպի մարդիկ ընդհանրապէս սեփական կարիք չեն ունենար կամ սեփական կայուն ընկերային դիրք:

Անոնք անվերապահօրէն կ’ենթարկուին ընկերային միջավայրի պահանջներուն, պայմաններուն իսկ հարկ եղած պարագային շատ արագ կը փոխեն իրենց կարծիքները: Հիմնական գիծը յարմարողականութիւնն է:

ՍԱՏՕ-ՄԱԶՈԽՐԻՍՏԱԿԱՆ

Նման մարդիկ փորձելով խուսափիլ կեանքի անյաջողութիւններէն:

Սատիստական մղումներ ունեցող մարդիկ կ’աշխատին միւս մարդոց դնել կախման մէջ, որպէսզի իշխեն եւ անոնց ցաւ ու տանջանք պատճառեն: Անոնց համար այս մէկը հաճոյքի աղբիւր է:

Մազոխիստները կ’աշխատին հակառակը՝ երբ իրենց վրայ կը վերցնեն վիշտն ու մեղքը: Անոնք հաճոյք կը ստանան ինքնաքննադատութենէն եւ սեփական անկարողութեան մերկացումէն:

About admin

Check Also

Ինքնաօտարացումն ու Քաղաքականութիւնը

           Ինքնօտարացումը հոգեկան հիւանդութիւն է, որ պատճառ կը դառնայ մարդու կողմէն օտար յատկանիշներն ընդունելու ու …

Leave a Reply