Home / Ա / Նիւթեր / Հ.Յ.Դ. եւ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹԻՒՆՆԵՐ

Հ.Յ.Դ. եւ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹԻՒՆՆԵՐ

Հայ Ժողովուրդը Առաջին Համաշխարհային Պատերազմի Ընթացքին

Համաշխարհային Առաջին Պատերազմը (1914-1918)       Եւրոպական պետութիւններու յարաբերութիւնները լարուած էին՝ հողային եւ տնտեսական մրցակցութեան պատճառով. իւրաքանչիւր պետութիւն գաղտնաբար պատերազմի կը պատրաստուէր, զինակցութիւններ կը կազմէր: Զինակցած էին Գերմանիա, Աւստրիա, եւ Իտալի.   համաձայնած էին Ռուսիա, Անգլիա, եւ Ֆրանսայ:         Եւրոպա այս գրգռուած վիճակին մէջ էր, երբ 1914 Յունիսին Պոսնիոյ մայրաքաղաք՝ Սարայեւոյի մէջ …

Read More »

Հայոց Ցեղասպանութեան Փաստեր՝ Գերմանական Վաւերագրութեան մէջ

Մինչ մեծ պետութիւնները՝ իրենց նոր յուսատու կառավարութիւններով եւ պետական կառվյցներով, տակաւին կը վիճին ցեղասպանութեան եզրի գործածութեան շուրջ, Ծիծեռնակաբերդի մէջ մեր նահատակներուն յիշատակի անմար կրակը կը շարունակէ բոցավառիլ: Հայութեան համար այս դատը ունի երկու երես՝ զգացական եւ գիտական: Անկարելի է, որ հայ մը ցեղասպանութիւն բառը լսելով չընդվզի, չալեկոծի անոր հոգին, չտառապի …

Read More »

Ամփոփ Ժամանակագրութիւն Արցախեան Պայքարի՝ Մինչեւ Պաշտօնական Զինադուլ

1988 թ. Փետրուարին հայ ժողովուրդը անգամ մը եւս ոտքի ելաւ յանուն պատմական արդարութեան, արժանավայել ներկայի եւ փայլուն ապագայի: Սկզբնական շրջանին շարժումը ունէր խաղաղ եւ աղերսական բնոյթ. հայերը կոչերով, նամակ ուղերցներով, խորհրդարանական կառավարական որոշումներով եւ բազմաթիւ փաստաթուղթերով աշխարհին կը դիմեն վերանայելու գործուած պատմական սխալին եւ վերականգնելու պատմական արդարութիւնը: Այսպէս 20 Փետրուարին …

Read More »

Վարդան Շահպազ (Մինաս Տօնիկեան)

              Մինաս Տօնիկեան, ծնած է Սեբաստիոյ, Տիվրիկ շրջանի Օտուռ գիւղը, 1864ին: Եղած է համեստ ընտանիքի մը զաւակը: Յաճախած է տեղւոյն վարժարանը, հազիւ քանի մը տարի ապա կը ձգէ դպրոցը ու կը զբաղի խաշնարածութեամբ, իր ազատ ժամերը տրամադրած է ատաղձագործութեան: Հազիւ Երիտասարդ՝ ամուսնացած էր հայկական տոհմիկ սովորութեան …

Read More »

ՆԵՒՐՈՒԶԻ ԵՒ ԽԱՆԻ ԽՈՒՄԲԵՐՈՒ ԿՌԻՒԸ

1904ի ապստամբութեան պատրաստուող Սասնոյ հայութեան զէնք եւ զինամթերք հասցնելու համար, 1903ի աշնան, Հ.Յ.Դաշնակցութիւնը կը ձեռնարկէ իր պատմութեան մեծագոյն զինատար խումբին կազմութեան, ձեւաւոր եւ հետեւակ գունդերով: Ձիաւոր գունդը կը գլխաւորէ Խանը, իսկ հետեւակը՝ Նեւրուզը: …«Հրացանները ուսերին, Դրօշակը պարզել էին, Գնում էին ուրախ զուարթ, Ազատութիւն երգում էին»: Ձեռնարկը կը նպատակադրէ.- -Պարենաւորել երկու …

Read More »

ՆԵՒՐՈՒԶ ԵՒ ԽԱՆ

Նեւրուզ, բուն անունով Օննիկ, ծնած է Մարմարա ծովու ափին, Ռոտոսթօ քաղաքը: Նախնական ուսումը ստացած է տեղւոյն վարժարանի մէջ, ապա՝ զբաղած է ծխախոտի մշակութեամբ: Ամուսնացած էր եւ ունէր չորս զաւակ, շատ անգամ, իր զաւակներուն ձեռքը մէկական գաւազան տալով, ինք ալ սուրը բռնած՝ անոնց առջեւէն քալելով ու հայրենասիրական երգեր երգելով թափօր կ՛ընէր …

Read More »

ԶԷՆՔԻ ՓՈԽԱԴՐՈՒԹԻՒՆԸ

Օսմանեան լուծի տակ տառապող Արեւմտահայաստանը 19րդ դարուն ենթակայ էր ամէնօրեայ թալանի, կողոպուտի ու ճնշումի: Իր իսկ հողին վրայ, իր իսկ աշխատանքով կերտուած հայու տունն ու ընտանիքը կը յափշտակուէին բռնի ուժով, անարդարօրէն: Այս բոլորին դիմած հայ գիւղացին վճռած էր այլեւս գլուխ չծռել. պէտք ունէր զէնքի ինքնապաշտպանութեան: Սակայն Երկրի մէջ զէնք ձեռք …

Read More »

ՊՇԱՐԷ ԽԱԼԻԼԻ ԱՀԱԲԵԿՈՒՄԸ

1890ական տարիներու վերջերուն, Սասնոյ հայութիւնը անհամբեր կը սպասէր հայ դաւաճաններու դէմ գործուելիք պատժական արարքները: Ժողովուրդը յատկապէս կը ցանկար, որ Գէորգ Չաւուշ իր զէնքը ուղղէ հայութեան ոսոխին՝ թուրքին, ու մանաւանդ՝ Պշարէ Խալիլին, որ Սպաղանքի ջարդին պատասխանատուն էր եւ Սերոբ Աղբիւրի դաւաճանութիւնը կազմակերպողը: Սերոբի գլխատման համար ան արժանացած էր մեծ պատիւներու: Սասունցիները …

Read More »

ՔԱՐԻՆՏԱԿԻ ՀԵՐՈՍԱՄԱՐՏԸ

Արցախեան գոյամարտի տարեգրութեան մէջ 1992 թ. Յունուար 26-ը նշանաւոր դարձաւ Շուշիի շրջանի Քարինտակ գիւղի հերոսամարտով եւ տարեգրութեան մտաւ որպէս Քարինտակի հերոսամարտի օր: Յունուար 26-ի Քարինտակի ինքնապաշտպանական մարտը տեւեց շուրջ 12 ժամ: Ան վճռորոշ մարտ էր, իսկ աւելի ուշ` Ազէրիներու կողմէն ստացաւ «Արիւնոտ ձոր» անուանումը: Շուշիի ժայռի տակ գտնուող Քարինտակի մարտերը …

Read More »

ԳՈՒՐԳԷՆ ԵԱՆԻԳԵԱՆ

Ծնած է 1895 Էրզրում: Արեւելեան նահանգներու ջարդերուն, ընտանիքը կը կարողանայ փախչիլ աւելի ապահով վայր: Եանիգեան ուսումը կը շարունակէ Մոսկուայի ճարտարապետութեան համալսարանը: Ան ականատես եղած է հայերուն դէմ  ոչնչացման գործերուն: Երկրորդ համաշխարհային պատերազմին կը գաղթէ Միացեալ նահանգներ եւ հոն կը հրատարակէ շարք մը վէպեր: Ցեղասպանութեան յիշողութիւնը իր միտքն էր միշտ, ի …

Read More »